1

Кино хийнэ гэдэг нь бvтэшгvй мєрєєдєл гээд хамгийн тvрvvнд хэлчихье. Социализмын vед л улсын хєрєнгє хvчээр хэдэн кино хийсэн. Тvvгээр монгол киноны тvvх дууссан.

сурталчилгаа »

Одоо хийх ч хvн байхгvй, хєрєнгє ч гарахгvй гэдэг дээр бvгд санал нэгдэх ёстой. Монголоор юу л байна гэхээр єєрсдийгєє нэг л их агуу найруулагчид гээд бодсон хvмvvс. Бодит vр дvн нь ямар гэдгийг санацгаа. Нvvр тахлах нэг ширхэг ч кино 1990 оноос хойш буюу тодруулбал “Мандухай Цэцэн хатан”-аас хойш хийгдсэнгvй. Хийгдэх ч vгvй.
Агуу найруулагч болж жvжиглэхээ больж кино хийж чаддаг улсуудын бvтээлийг яаж монгол дээрээ амилуулах вэ гэдгийг бодох цаг аль хэдийнэ болжээ. Гэтэл єнєєдєр яаж байна. Єдєр бvр кино vзvvлдэг 2-хон телевизээр жишээ татья. Хамгийн инээдтэй эмгэнэлтэй дvр зургийг ТВ5 гээч телевизээс харж болно. Єнгєрсєн амралтын єдрvvдэд “Трумэн шоу” гэдэг агуу бvтээл тус телевизээр гарлаа. Гоё кино учир vзэхээс єєр сонголт байсангvй.
Уг нь гадаад хэлээр юм ойлгодог бол монголын телевизvvдээр гарч буй киног огт vзэхгvй байсан нь дээр байдаг юм. Гэтэл ийм гоё бvтээлийг ТВ5-хан нvдэн дээр новш болгоод хаяж байх юм. Тус киноны гол дvр гэр гэгдэх зvйлээсээ гарч байхдаа нэг гэр бvл болон далматин нохойтой хижээл насны хvнтэй байнга таардаг. Таарахдаа
- Єглєєний мэнд, єнєєдєр ахиж уулзахгvй байж мэднэ, тэгэхээр єдрийн мэнд, оройн мэнд гээд давхар хэлчихье гэж байнга мэндчилдэг. Гэтэл vvнийг нь алдарт ТВ5-ыхан орчуулж дуу оруулахдаа- Єглєєний мэнд гэдгийг нь нэг муу орчуулаад араас нь таныг би харсангvй, єдрийн мэнд, оройн мэнд гэж хэлж байх жишээтэй. Уулзахгvй байж мэднэ гэдэг vгийг таныг би харсангvй гэж орчуулж байгаа хvмvvсийг яах вэ. Ийм алдааг анзаарсан хvн кино vзэх биш харин бухимдаад дуусдаг.
Гадны ийм гоё киног мєрєєрєє хулгайлаад гаргахын оронд дээрээс нь ингэж баастаж байдаг хvмvvс нь ТВ5. Ганцхан энэ єгvvлбэр ч биш. Киног тэр чигт нь утгыг нь алдуулаад самраад хаяж байгаа. “Эрэлхэг зvрх” гээд бас нэг гоё кино байдаг. Гол дvрд нь эх оронч имидж бvхий Мел Гибсон тоглодог. Тэр киноны оргил хэсэг болох Уильям Волосыг цаазлах хэсэг. Зовоохгvй цаазлахыг гуйж байгаа гvнж євчнєєр vхэх гэж байгаа хааны чихэнд юм шивнэдэг. “Таны vр удам энэ хvvгээр чинь тєгсгєл болж байна. Яагаад гэвэл миний хэвлийд Волосын vр тээгдэж байгаа” гэж хэлдэг. ТВ5-хан орчуулахдаа “Миний гэдсэнд хєєрхєн хvvхэд бойжиж байгаа. Таны удам vргэлжилнэ” гээд туучихсан. Энэ сайхан киноны зангилааг ийнхvv баллаж байгаа хэрэг. Насаараа шотландын эсрэг харгислал vйлдсэн Английн хааны бvхий л зvйл гvнж бэрийн vгээр арчигдаж байгаа хэрэг. Гэтэл ТВ5-хан тэр хааны талд орчихсон харин ч vйл хэргийг нь vргэлжvvлээд байгаа юм бус уу. Баавгайн талд байна уу, миний талд байна уу гэдэг шиг.

ТВ9

Тус телевиз хажуудаа кино албатай. Тэр албанд нь кино орчуулга, ялангуяа дуу оруулалтыг нь мэргэжлийн тvвшинд хийх гэж оролддог. Ганц нэг мэргэжлийн дуу оруулагч ч байгаа. Гэхдээ заримдаа хэтэрхий хичээгээд байна уу гэсэн сэтгэгдэл тєрдєг. Vvнийг хоёрхон жишээгээр тайлбарлая. “Загалмайлсан эцэг” хэмээх киноны тvvхэнд мєнхєрсєн нэг бvтээл байдаг. Тэр кинон дээр ТВ9-хоор бол ийм диалог явж байх юм.
- “Майкл Карлоне, чи єєх єгсєн хvнтэй єглєє босоод заргалдаад байна уу даа” гэж байх юм.
Орчуулгыг оршуулга болгож хувиргасан бас нэг vйлдэл. Сицили гаралтай мафийн нєхдvvд хоорондоо нvvдэлчин монголчууд шиг єєх тос яриад сууж байдаг юм байна шvv дээ хvмvvсээ. Тэгж их зvйр цэцэн vг оруулах гээд байгаа юм бол:
- “Майкл Корлоне, чи шпагетти єгсєн хvнтэй шал балай юмаар заргалдах гээд байгаа юмуу” гээд хэлчихгvй яасан юм дээ. Эмгэнэлт боевик киног иймхэн аргаар комеди буюу инээдмийн кино болгоод хувиргаж байгаа нь хосгvй чадвар гэмээр бахдалтай. Энэ ч яахав авьяас чадвар нь хэтрээд явчихсан юм гэж бодьё. Гэтэл ємхийрсєн загас явуулдаг нэг хэсэгт ямар учиртайг нь асуухад:
-”Сицилиэс ирсэн бэлэг юмаа” гээд тайлбарлачих жишээтэй. Уг нь сициль маягийн сvрдvvлэг гэсэн утгатай байсан юм, уг нь.
Гитлерийн амьдралын сvvлийн єдрvvдийн талаарх бас нэг кино гарсан. Тvvн дээр болохоор Геббельс нь нарийн бичгийн дарга хvvхэнд:
-”Сvvлчийн тэмээний ачаа хvнд байдаг юм шvv” гээд хэлчихэж байх жишээтэй. 20 дугаар зууны шилдэг алуурчин нацизмаа дэлгэрvvлэн сурталчилахын хажуугаар тэмээгээр айл нvvлгэж байсан болж таарч байна. Энэ мэт жишээнvvдийг дурьдаад байх юм бол сонингийн нvvрэнд багтахгvй зvйл болно. Би монголын телевизvvдээр кино vздэггvй гэж дээр хэлсэн. Vзсэн гурвынхан жишээ л гэхэд энэ. Vvнээс гадна дуу оруулагч нар нь дvрvvдээ сольж холино, надаас муу англи хэлтэй нєхєр орчуулга хийнэ, киноны нэрийг санаанаасаа зохионо гээд олон зvйл байгаа. Хvмvvсийн хvч хєдєлмєр гаргаж хийсэн урлагийн бvтээлийг битгий будаа болгооч ээ гэж эцэст нь гуйж байна.